Op Facebook gaat het gesprek over complimenten geven. En dat die soms zo venijnig, of onderhuids onaardig kunnen zijn. "Wat leuk dat jurkje, maar ik zou het zelf nooit aantrekken". De discussie gaat alle kanten op, waarbij veel mensen vinden dat ze het recht hebben om hun mening te geven, ook al is dat niet misschien wat iemand wil horen. "Ze vragen toch om mijn mening?" En ik lees het. En soms reageer ik. Omdat ik denk dat een compliment en authentieke opbouwende communicatie zo belangrijk zijn. En soms houd ik wijselijk mijn mond. Facebook is in het algemeen niet het platform voor evenwichtige dialogen.
In bijna al mijn trainingen komt het naar voren. Eerlijkheid in kritiek én complimenten, oprecht en gericht gegeven, creëert een openheid waardoor iedereen kan leren en zich kan ontwikkelen. Dat dat niet altijd makkelijk is, is absoluut waar. Voor veel mensen is het geven van kritiek makkelijker. Bij het geven van feedback vliegen dan de tips en adviezen om je oren.
Als je ze hoort, vraag je je af of degene die ze feedback geven nog wel íets goed gedaan heeft. Zonder dat het de bedoeling is, is het alleen azijn die geschonken wordt. Vragend naar wat iemand wél goed doet vergt dan flink nadenken. Daarom heb ik de regel ingesteld dat bij feedback álles wat positief is, genoemd mag worden, en één tip. Eén hele. Niet meer. Dat zorgt ervoor dat deelnemers nadenken over waar ze kritiek op hebben. Wat nu echt het punt is waar iemand op kan verbeteren. Het werkt. Vaak wordt met dat ene kritiekpunt de hele communicatie 80% beter. Ook op al die andere kleine punten die deze keer niet genoemd zijn.
Er is ook een ander type mensen. In de trainingen voor trainers kom ik ze veel tegen. Mensen die communicatie tot kunst verheven hebben. Zo mooi communiceren, dat ik er soms niet meer achterkom wat ze nu echt vinden. Als ze gevraagd wordt wat ze vinden (bij feedback, of in een lastig gesprek met een andere partij), is de formulering van hun mening alleen maar positief. De ander is een "mooi" mens, zijn of haar bijdragen "zijn waardevol" en het is "bijzonder" te merken hoe zijn of haar communicatie "een ander effect heeft dan mogelijk bedoeld wordt", onder het mom van vriendelijk zijn.
Hoe zorgvuldig en vriendelijk ook bedoeld, het effect ervan is dat de communicatie het doel mist. De ander raakt verstrikt in mooie woorden, en het is niet duidelijk óf er kritiek is of welke positie de ander inneemt. De onduidelijkheid creëert een wollige suikerspin van vriendelijke woorden waarin het herkennen van de positie of de kritiek bemoeilijkt wordt door de zoete plakkerigheid. Het laat een ander in de illusie leven dat alles okay is, of, nog erger, laat de ander in onduidelijkheid en verwarring over wat er nu eigenlijk gezegd is.
Als een ander zich kwetsbaar opstelt door om feedback te vragen of een lastig gesprek met je aan te gaan, leer ik deelnemers om het gesprek en de ander serieus te nemen. Natuurlijk is het belangrijk je woorden te kiezen. Met zorgvuldige woordkeuzes, vanuit de spreker zelf geformuleerd, kun je kritiek of een standpunt geven zonder te verzanden in azijn of suikerspinnen. Eerlijk en constructief aangeven waar je staat en hoe jij naar de situatie kijkt, geeft het respect van echte aandacht aan de ander en aan de situatie.
Juist als het gaat over feedback en in lastige gesprekken geeft dat de basis om te praten waar het echt over gaat. Met respect, en een eerlijke erkenning van waar jij staat, en oprecht nieuwsgierig naar de ander.
En dat jurkje? Dat staat gewoon fantastisch. Punt 😉