Spring naar inhoud

Het is heerlijk weer buiten. De zon schijnt, weinig wind, heerlijke temperatuur.

Ik zit met de gordijnen dicht, belichting aan, achter mijn computer samen met mijn deelnemers in een online training over Didactische Vaardigheden Online. In een ochtend gaan we in op de belangrijkste zaken bij online trainingen. Hetzelfde als op locatie, en toch heel anders. Tijdens een pauze kom ik in gesprek met enkele deelnemers. Over online trainen met deelnemers die niet goed weten hoe in te loggen. Deelnemers die liggend op bed trainingen volgen. Kleine kinderen op schoot. Echtgenoot thuis, ook in calls, de een boven, de ander beneden.
Gewoon doorwerken, terwijl de buren hun huis verbouwen (thank you for drilling during my meeting), hun eigen keuken verbouwd wordt, en katten vragen om aandacht en het leven thuis in pakketjes wordt afgeleverd.

Na de training sluit ik mijn laptop af en ga naar buiten. Ik denk aan de deelnemers, en aan alle mensen daarachter. Ik kijk terug, na ruim een jaar online werken. En dan zie ik de moed en het proberen door te gaan in omstandigheden die allerminst ideaal zijn. Omgaan met wat er is, terwijl het leven van liefde en hoop, vertrouwen en verlies gewoon doorgaat.

Ik drink op mij en op jou. Proost.

Ik drink op de mensen

Ik drink op de mensen
Die bergen verzetten
Die door blijven gaan met hun kop in de wind
Ik drink op de mensen
Die risico's nemen
Die blijven geloven
Met het geloof van een kind

Ik drink op de mensen
Die dingen beginnen
Waar niemand van weet wat de afloop zal zijn
Ik drink op de mensen
Van wagen en winnen
Die niet willen weten van water in wijn

Ik drink op de mensen
Die blijven vertrouwen
Die van tevoren niet vragen
'Voor hoeveel' en 'waarom'
Ik drink op de mensen
Die door blijven douwen
Van doe het maar wel
En kijk maar niet om

Ik drink op het beste
Van vandaag en van morgen
Ik drink op het mooiste waar ik van hou
Ik drink op het maximum
Wat er nog in zit
In vandaag en in morgen
In mij en in jou

Muziek: Klaas van Dijk
Tekst: Paul van Vliet

In een training over online didactische vaardigheden vertellen deelnemers hoe ze sinds een paar maanden online aan de slag gaan. Sommigen accepteren gelaten, want “het is niet anders, dit is het”. Anderen zitten nog met wat weerstand te kijken naar dat scherm. Heel veel zin hebben ze er niet in, en de meesten zien online werken als een noodzakelijk kwaad. Belangrijkste argument: het hele non-verbale ontbreekt, en de afstand is zo groot. Als trainer zie je echt niks. Dus wat kun je online nu bereiken?


We gaan aan de slag. Ik laat de deelnemers met elkaar overleggen hoe zij de training starten. Er ontstaat een geanimeerd gesprek over wat hun deelnemers allemaal doen aan het begin van de training, en hoe ze daarmee omgaan. We hebben het over deelnemers die geen zin hebben in online een training volgen en nukkig achter hun scherm zitten.


En langzamerhand komt het gesprek op wat je allemaal ziet in een online training. Waar deelnemers eerder in een zaaltje bij elkaar kwamen, zien trainers nu hun woonkamer. Het wasgoed op zolder. De kinderen. De kat komt in beeld en de korte ‘discussie’ met de puberdochter. Het besef komt bij mijn deelnemers dat online waarnemen ook andere informatie geeft. Een ander licht, waarbij hun deelnemers meer in context zijn. Meer informatie over achtergrond, leefomstandigheden, en soms interactie met anderen buiten de training.

Ineens blijkt er online iets te kunnen wat op locatie niet kan. Het werkt voor de deelnemers verruimend om te zien hoe alle informatie bijdraagt aan waarneming. Hoe ze daarmee mensen ook online kunnen ‘zien’, écht kunnen kijken, en hun training kunnen afstemmen op wat ze waarnemen.

Direct na de training ga ik een rondje hardlopen, van scherm naar buiten. Ik voel de regen op mijn gezicht, de kou langs mijn armen, de wind door mijn haar gaan. Alles zindert. Mijn hele lijf is nog afgestemd op waarnemen. Dan realiseer ik me hoezeer ik op waarnemen gericht ben tijdens online trainen. Het wordt een heerlijk rondje.

Voor mijn eigen ontwikkeling en "persoonlijk onderhoud" volg ik zelf ook opleidingen. Niet alleen de inhoud van de opleiding of training is dan voor mij belangrijk, ook hoe de training gegeven wordt. Iedere trainer en ieder onderwerp heeft een eigen stijl, waar ik graag van leer!

Zoals bijna iedere training nu, was deze training online. Een training met veel oefeningen in kleine groepjes, theorie tussendoor. De trainer moest nog wennen aan online werken, en dat had zijn effect.
Het was de middag op de eerste dag van deze tweedaagse. Half 3, en de eerste tekenen van Zoomfatigue begonnen zich af te tekenen. De trainer legde een theorie en een bijbehorende oefening uit. Intussen begonnen langzaam mensen af te haken. Via de chat liet de één na de ander weten dat ze de online training niet meer konden volhouden en uit gingen loggen. Omdat de trainer enthousiast aan het vertellen was, ontging haar de communicatie in de chat.

Van de 10 deelnemers was er uiteindelijk aan het eind van de uitleg nog maar de helft over om te oefenen. Het was voor mij bijzonder om te merken welk effect het op mij had als deelnemer, op andere deelnemers en op de trainer. Ineens werd het onzeker of er nog meer deelnemers "zomaar" zouden weggaan. Of er überhaupt nog wel een afsluiting zou zijn? De onrust bij de gebleven deelnemers en bij de trainster was merkbaar. In de oefening in kleine groepjes werd gediscussieerd hoe het zou gaan.

Ik werd me er hierdoor van bewust hoe belangrijk het is om goed af te sluiten, ook voor de deelnemers. Een open einde zorgt voor onrust en onzekerheid, en moeite met verder gaan. En zelfs als er met de kleine groep wel afscheid wordt genomen, voelen er losse eindjes. De "anderen" missen, het is niet "af".

Op zoveel momenten is het belangrijk om goed en gezamenlijk af te sluiten, en met name aan het eind van een training en een trainingsdag. In mijn trainingen aan online trainers komt het afscheid als een expliciet moment naar voren. Bij het afscheid zetten mensen de stap naar de buitenwereld, en ronden ze hun leerproces in de training af. Daar wordt de stap gemaakt om het geleerde in de praktijk te brengen. Voor mij als trainer is dat het moment dat ik mijn deelnemers de basis heb gegeven om het zelf te proberen in hun eigen omgeving. En juist online is dat, door de afstand, een belangrijk moment.

De volgende ochtend van mijn opleiding, als iedereen er weer bij is, wordt het besproken. Die dag sluiten we gezamenlijk af om half 3. Wie nog wil oefenen, kan oefenen. Dat voelt stukken beter. Afgerond 😉

Toelichting afbeelding: Gestalt

Je hersenen willen afronden. Daarom zien veel mensen in dit beeld niet (alleen) 3 bollen met een hap eruit, maar ook een driehoek. Een "gestalt" is een situatie of afbeelding die niet af is, waardoor onrust ervaren wordt. Door je eigen hersenen wordt het beeld "af" gemaakt. Dat zorgt voor invulling en aannames.

De laatste dagen van 2020. Nadenken over de eerste opdrachten in 2021, en intussen reflecteren op een bijzonder jaar dat bijna achter ons ligt. Een jaar dat voor mij (en voor iedereen) op zoveel fronten uitdagend, bijzonder, intens en bij vlagen frustrerend was.

In 9 maanden kwamen er veel verschillen naar boven. Trainers die me vertelden moeite te hebben met online trainen, omdat dat tegen hun overtuigingen inging hoe goed onderwijs eruit moet zien. Anderen wildenthousiast, omdat eindelijk het reizen niet meer hoefde. Deelnemers die in het begin verontwaardigd waren dat trainen op locatie niet mogelijk was, omdat dat niet voldeed aan hoe een training “eruit hoort te zien”. De vrijheid kwijt om te kunnen kiezen voor een knuffel, anderen die blij waren even niet meer steeds mensen om zich heen te hebben, en zich koesterden in de stilte op hun zolderkamer.

De onzekerheid na een training op locatie, nadat een deelnemer achteraf had laten weten dat er thuis iemand positief getest was. En ook de discussies binnen de training: iemand die volledig tegen de maatregelen is versus een andere deelnemer die hartpatiënt is, en met mondkapje en handschoenen de zaal betreedt. De inkijkjes bij deelnemers thuis, inclusief een moeder die tijdens de training haar baby borstvoeding geeft en een vader met een kleintje op schoot, terwijl er een vierjarige naast hem een tekening maakt. Iedereen zocht zijn weg in een snel veranderende werkelijkheid.

Dit jaar praat ik veel met deelnemers over waarden en normen, met name in trainingen over emotionele intelligentie. Deelnemers die na een aantal maanden lock-down zich sterk in hun veiligheid en zekerheid aangetast voelden. Anderen die floreerden, omdat ze eindelijk de vrijheid en rust voelden om zelf thuis aan de slag te gaan. Anderen gebruikten hun creativiteit in omgaan met uitdagingen en beperkingen en anderen die merkten dat ze zich steeds meer verbonden voelden met hun eigen gezin. Alle kanten van een leven in Coronatijd kwamen naar boven. Door met deelnemers tijd te nemen om te weten waar ze staan, wat hun waarden zijn, vonden ze het makkelijker te begrijpen hoe ze omgaan met de onzekerheid en uitdagingen die ze ervaren.

En ik merkte het zelf ook. Dit jaar was op veel fronten uitdagend, qua werk en in mijn privé-leven, en ik heb bewust gekozen om tijd te nemen voor mijzelf en onder andere mijn eigen waarden te onderzoeken. Wat heeft ervoor gezorgd dat ik het online trainen als uitdaging zag? Wat zorgde ervoor dat ik juist die aanraking in het contact zo miste? En hoe houd ik mijzelf staande in een wereld waar ik steeds moet improviseren en aanpassen? Door naar mijn eigen waarden te kijken, werd me een hoop duidelijk. Waar ooit vrijheid en onafhankelijkheid om de eerste plaats vochten, heb ik nu gemerkt dat voor mij dankbaarheid, creativiteit, verbondenheid en leergierigheid het pleit hebben gewonnen. Die waarden hebben me geholpen in deze tijd, waardoor ik nieuwe kansen en mogelijkheden heb ontdekt in online trainen en faciliteren.

Ook van deelnemers hoor ik dat als ze ontdekken wat hun eigen waarden zijn, ze zich snel een stuk zekerder voelen. Snappen waarom ze doen wat ze doen, en meer inzicht hebben in en begrip voor het anders-zijn van anderen. Door te erkennen en woorden te geven aan wat zij belangrijk vinden, geven zij zichzelf ook meer eigenwaarde.
Binnenkort geef ik weer een training Emotionele Intelligentie. Ik ben benieuwd welke waarden ik deze keer tegenkom!

Ik wens je een mooi en uitdagend 2021.