Spring naar inhoud

De afgelopen maanden heb ik diverse trainingen gegeven voor trainers die hun trainersvaardigheden wilden verbeteren en trainers die wilden leren hoe zij een training op locatie konden omzetten naar een online training. Die trainingen geniet ik van, omdat er zoveel lagen in zitten. Met 6-8 trainers, ieder met eigen ervaring, kennis en doelgroep, waarbij ik als trainer steeds toelicht waarom ik de training op een bepaalde manier uitvoer. Leerlingen die zelf ook meester zijn, zijn daarbij uitdagend en leerzaam. Rollen die doorelkaar lopen, waarbij ik ook van mijn deelnemers leer en zij van elkaar ("Hey, je kunt dat ook zo doen hoor!").

2 Weken geleden was ik zelf leerling. Ik had al lang op mijn wensenlijst om te leren zeilen. Ooit, in mijn tienerjaren, en dat is toch zeker 5 jaar geleden, heb ik zeilles gehad, maar die kennis was langzaam weggezakt. Afgelopen jaren een enkele keer gezeild, en dat was het. Dus bij mijn aanmelding gemeld dat ik ooit gezeild had, en dat ik graag from scratch wilde beginnen.

Bij binnenkomst op dag 1 waren 7 beginners en 2 vergevorderden. Coronaregels: max 3 per boot. 3 vrienden per se bij elkaar, een stel en een kennis van hen ook bij elkaar. Dus ik als sololeerling kwam in de gevorderdenboot. De beste instructeur was op mijn boot gezet, want hij kon goed gevorderden lesgeven. Hij had zich er helemaal op ingesteld. Zijn verwachtingen richting mij maakt hij al snel duidelijk: "Oh, ooit gezeild, dat komt wel snel weer terug". Binnen een paar uur was zijn hoop snel vervlogen.

De instructeur ging met mijn mededeelnemers vliegensvlug van start. Weinig uitleg, lekker aan de slag, en zo snel mogelijk proberen zelfstandig te zeilen. Zij gingen met sprongen vooruit. Binnen een dag of wat konden ze deinzen, een man-over-boordmanoeuvre uitstekend uitvoeren en een boot aanleggen aan hogerwal "met een eitje ertussen".

En dan ik. Gelukkig wist ik het verschil tussen bakboord en stuurboord, en leer ik ook van kijken. Maar ja... overstag gaan op een subtiele manier... daar had ik wat tijd voor nodig. En dan stonden er 2 vergevorderde leerlingen te popelen om snel het roer over te nemen en nog wat gijpjes uit te voeren of een efficiëntere koers te kiezen. En ook mijn zeilstanden lieten te wensen over, laat staan mijn inzichten in voorrang op het water. Op dag 1 had ik de eerste aanvaring te pakken en in de volgende dagen was er weinig ruimte om goed te oefenen met basisvaardigheden. Aan het eind van deze cursus had ik het idee dat ik dat zeilen nooit zou leren.

Het weekend erop had ik weer een paar dagen zeilles. 2 andere beginners waren bij mij in de boot ingedeeld. De instructeur had wat minder ervaring dan de vorige instructeur, en nam zelf de tijd om het goed te doen, want "ik moet zelf ook nog even kijken, ik heb net mijn lesbevoegdheid". In alle rust werd de boot opgetuigd, kregen we uitleg, keek de instructeur mee, en liet ze zien hoe een goede overstag eruit ziet, demonstreerde ze aanleggen aan hogerwal, een goede gijp en goed zeemanschap. 3 dagen lang zijn we eindeloos achterelkaar overstag gegaan, gijpjes tot we er gaar van werden en zeilen killend-bij om aan te leggen. Alle tijd om uit te leggen, veel plezier, en met en van elkaar leren. Aan het eind van die dagen bespreken we de vorderingen. Ik krijg mee wat ik nog te leren heb, wat ik kan doorgeven aan mijn volgende instructeur, en wat ik al goed doe en minder aandacht aan hoef te besteden. Ik ga blij en gemotiveerd naar huis. Dat zeilen, dat gaat best goedkomen.

Twee trainers, 2 groepen deelnemers. Als trainer heb ik naar beide instructeurs en groepen gekeken. Me bewust geworden van mijn rol als trainer, als ik andere trainers train. De tijd geven om te proberen, daadwerkelijk te oefenen. Walk your talk, voordoen, vertellen wat je doet en waarom. Aan blijven sluiten bij het niveau van de leerling, niet te ver vooruit. Ook nagedacht over mijn rol als leerling. Wat ik nodig had. Wat me hielp en wat niet.

Ik leer dat zeilen wel. Binnenkort nog een paar dagen het water op, met een instructeur die weet dat ik beginner ben en zijn begeleiding daarop afstemt, heeft hij toegezegd. Leerling zijn is een vaardigheid. En daar als trainer mee om kunnen gaan, zodat de leerling kan leren, durft te leren, en kan proberen op zijn of haar niveau, dat is de kunst.
Dat ik nog maar veel leerling mag zijn!

Voor mijn eigen ontwikkeling en "persoonlijk onderhoud" volg ik zelf ook opleidingen. Niet alleen de inhoud van de opleiding of training is dan voor mij belangrijk, ook hoe de training gegeven wordt. Iedere trainer en ieder onderwerp heeft een eigen stijl, waar ik graag van leer!

Zoals bijna iedere training nu, was deze training online. Een training met veel oefeningen in kleine groepjes, theorie tussendoor. De trainer moest nog wennen aan online werken, en dat had zijn effect.
Het was de middag op de eerste dag van deze tweedaagse. Half 3, en de eerste tekenen van Zoomfatigue begonnen zich af te tekenen. De trainer legde een theorie en een bijbehorende oefening uit. Intussen begonnen langzaam mensen af te haken. Via de chat liet de één na de ander weten dat ze de online training niet meer konden volhouden en uit gingen loggen. Omdat de trainer enthousiast aan het vertellen was, ontging haar de communicatie in de chat.

Van de 10 deelnemers was er uiteindelijk aan het eind van de uitleg nog maar de helft over om te oefenen. Het was voor mij bijzonder om te merken welk effect het op mij had als deelnemer, op andere deelnemers en op de trainer. Ineens werd het onzeker of er nog meer deelnemers "zomaar" zouden weggaan. Of er überhaupt nog wel een afsluiting zou zijn? De onrust bij de gebleven deelnemers en bij de trainster was merkbaar. In de oefening in kleine groepjes werd gediscussieerd hoe het zou gaan.

Ik werd me er hierdoor van bewust hoe belangrijk het is om goed af te sluiten, ook voor de deelnemers. Een open einde zorgt voor onrust en onzekerheid, en moeite met verder gaan. En zelfs als er met de kleine groep wel afscheid wordt genomen, voelen er losse eindjes. De "anderen" missen, het is niet "af".

Op zoveel momenten is het belangrijk om goed en gezamenlijk af te sluiten, en met name aan het eind van een training en een trainingsdag. In mijn trainingen aan online trainers komt het afscheid als een expliciet moment naar voren. Bij het afscheid zetten mensen de stap naar de buitenwereld, en ronden ze hun leerproces in de training af. Daar wordt de stap gemaakt om het geleerde in de praktijk te brengen. Voor mij als trainer is dat het moment dat ik mijn deelnemers de basis heb gegeven om het zelf te proberen in hun eigen omgeving. En juist online is dat, door de afstand, een belangrijk moment.

De volgende ochtend van mijn opleiding, als iedereen er weer bij is, wordt het besproken. Die dag sluiten we gezamenlijk af om half 3. Wie nog wil oefenen, kan oefenen. Dat voelt stukken beter. Afgerond 😉

Toelichting afbeelding: Gestalt

Je hersenen willen afronden. Daarom zien veel mensen in dit beeld niet (alleen) 3 bollen met een hap eruit, maar ook een driehoek. Een "gestalt" is een situatie of afbeelding die niet af is, waardoor onrust ervaren wordt. Door je eigen hersenen wordt het beeld "af" gemaakt. Dat zorgt voor invulling en aannames.

De laatste weken van het jaar. Nog een week voor de kerstweken van rust voor me liggen. Na maanden hard werken om ook online die kwaliteit te leveren die ik wil leveren, ben ik toe aan rust. Ik heb nog een paar trainingen voor me. Ademhalen, energie centreren, en er echt zijn voor de een na laatste week.Waar de eerste maanden van Coronatijd de deelnemers voornamelijk spraken over het wennen aan online werken en de stress van omgaan met een veranderende wereld, gaan de gesprekken nu meer over de verveling en de frustratie. Alles is oppervlakkig, en echt contact is lastig. En dat online trainen, het is fijn dat er een alternatief is, maar live is toch beter.

Vandaag, in een online training over emotionele intelligentie op afstand hebben we het erover. Deelnemers die nu gesprekken hebben met klanten via beeldbellen, trainingen voor klanten die worden omgezet naar individuele coaching per telefoon. Het is anders, vertellen ze. Aan de ene kant verder weg, letterlijk, aan de andere kant vertellen hun klanten vanuit hun eigen vertrouwde omgeving veel meer.

We hebben het over luisteren. Echt luisteren. Durven om je eigen verhaal opzij te zetten, en elkaar écht te horen. Wat vertelt iemand die huilt, of boos is? Kun je dat verhaal echt horen?

Sommige deelnemers schrikken van de intensiteit van een huilende cliënt in beeld. Voor anderen is het dagelijkse kost, en gaan er pragmatisch mee om. Gewoon later terugbellen.
Ik laat ze tijdens een wandeling met elkaar onderzoeken welke waarden voor henzelf van belang zijn. Met elkaar onderzoeken in kleine groepjes hoe andere deelnemers naar de wereld kijken. De deelnemers oefenen met elkaar. Herkennen van onhandigheden in luisteren, of dat nu live of online is. Ervaren van niet gehoord worden, niet kunnen zeggen wat gezegd moet worden.

Dan ontstaat er iets magisch. De groep neemt het over. Laten elkaar leren. De volgende stap maken. In een online training ontstaat de laag van de onderstroom, waarin de deelnemers elkaar dragen. De energie stroomt, en het programma rolt haar eigen weg.

En ook voor mij stroomt het. Ik hoef deze groep alleen maar te volgen in hun leerproces, aan te bieden wat nodig is. Ze dragen elkaar.
Aan het eind van de training heeft iedere deelnemer stappen gemaakt, op ieders eigen niveau. Er wordt echt naar elkaar geluisterd, Ieders kwaliteiten worden gezien en erkend. Aan het eind van de training is het bijna lastig om af te sluiten. We nemen er de tijd voor. Ook de groep heeft het gevoeld. Dit was bijzonder.
Als ik mijn laptop dichtklap, zit ik vol energie, zo moe als ik ben. Soms is trainen magisch.
Het wordt een mooie laatste week.